1. Đặc điểm cấu tạo của mạch ngăn
Mạch ngăn là một trong ba thành phần của Gỗ trong mô dẫn. Mạch ngăn được cấu tạo từ các tế bào đó còn các vách ngăn ngang, có hình thoi, chết, hai đầu nhọn xếp nối tiếp nhau thành một hệ thống dẫn truyền.
Nhựa nguyên chuyển từ mạch ngăn này sang mạch ngăn khác qua các vách ngăn không hóa gỗ. Các vách bên thì hóa gỗ ở mặt trong, nhưng sự hóa gỗ không đồng đều khắp mặt vách. Có những chỗ vách vẫn còn mỏng và bằng cellulose, xen lẫn với những chỗ dày hóa gỗ. Qua những chỗ mỏng, nhựa nguyên có thể thấm được từ mạch này sang mạch khác, hoặc sang mô mềm gỗ.
2. Phân loại
Tùy theo hình dạng của những chỗ dày hóa gỗ đó, người ta phân biệt như sau:
2.1. Mạch ngăn vòng
Có những chỗ dày hóa gỗ hình vòng tròn rời nhau cho nên loại mạch ngăn này vẫn có thể tiếp tục phát triển theo chiều dài.
2.2. Mạch ngăn xoắn
Có những chỗ dày hóa gỗ hình xoắn ốc, cho nên cũng vẫn có thể mọc dài được. Đôi khi các khúc xoắn ốc xen lẫn với những đoạn có vòng tạo thành những vòng xoắn. Các loại mạch ngăn này có trong các bộ phận non của cây hãy còn mọc dài, tạo thành phần gỗ, gọi là nguyên mộc.
2.3. Mạch ngăn hình thang
Đặc trưng cho các loài Quyết như cây Dương xỉ thường (Cyclosorus parasiticus Farw.). Đó là những tế bào rất dài, thiết diện nhiều góc, hai đầu có những vách ngang vát chếch; mỗi mặt của mạch có những chỗ dày hóa gỗ tựa như hai cột thang nối với nhau bởi những chỗ dày ngang, song song với nhau, tất cả trông như một cái thang; ở khe giữa chỗ dày ngang đó, vách vẫn mỏng và bằng cellulose.
2.4. Mạch ngăn có chấm hình đồng tiền
Đặc trưng cho các cây Hạt trần như các loại Thông (Pinus spp.) và rễ Ipêca. Đó là những tế bào có thiết diện vuông, có vách bên dày và hóa gỗ; hai mặt của các vách bên có mang những chấm hình đồng tiền xếp thành dãy dọc.
Mỗi chấm đó cấu tạo bởi một bản mỏng bằng cellulose ở giữa có một khoanh dày, hóa gỗ hình tròn, tác dụng như một cái lưỡi gà. Hai bên bản mỏng đó có hai chỗ dày hóa gỗ hình nón cụt dính vào nhau bởi mặt đáy. Khi áp suất ở hai mạch cạnh nhau bằng nhau, sự trao đổi vẫn có thế xảy ra qua phần thấm của vách bằng cellulose. Khi áp suất ở một bên mạch lớn hơn, lưỡi gà nói trên sẽ bị đẩy sang phía mạch ngăn bên kia và bịt chặt lỗ ở đầu nón cụt làm cho sự trao đổi không thể xảy ra được nữa.
Chiều dài của các mạch hình đồng tiền vào khoảng 1 – 2mm. Hai đầu của mạch này đều cắt vát. Mạch ngăn có chấm hình đồng tiền vừa làm nhiệm vụ dẫn nhựa, vừa làm nhiệm vụ nâng đỡ.
Copy vui lòng ghi nguồn duoclieu.edu.vn
