Ngò Om là cây gì?
Ngò Om hay còn được gọi là rau ngổ và có tên khoa học là Limnophila aromatica. Cây đa hình, đa dạng về hình dạng và tập tính tùy theo mức độ ngâm trong nước. Theo đông y, Ngò Om có mùi thơm, vị cay, tính mát, hơi chát, chỉ khái, có tác dụng chống lão hóa, trừ viêm, giải độc, tiêu thũng, giảm đau, làm thuốc lợi tiểu, sát trùng đường ruột, ngừa ung thư, trị sỏi thận, sốt nòng,… điều trị viêm kết mạch, trị thủy thũng, thủy đậu, phong chấn và trị các cơn đau thắt bụng
.
Ngò Om được đặc trưng bởi những chiếc lá hẹp màu xanh lá cây, có màu tím ở mặt sau hoặc có màu hơi đỏ. Giống như hầu hết các cây màu đỏ khác, màu sắc phụ thuộc vào nguồn cung cấp ánh sáng mạnh, đặc biệt là cung cấp đầy đủ CO2 cũng thúc đẩy sự phát triển đáng kể của rau ngò om. Limnophilla aromatica rất dễ nhân giống bằng cách giâm cành.
Nguồn gốc cây ngò om
Một số loài Ngò Om được tìm thấy ở các vùng biển yên tĩnh Đông Nam Á; một số trong số chúng là cây thủy sinh phổ biến ở phương Tây. Ở Việt Nam, Ngò Om chủ yếu được trồng trên ruộng ngập nước.
Một loài liên quan, Limnophila rugosa (Roth) Merril (syn. L.roxburghii , Herpestris rugosa Roth) có lá hình hoa hồi; nó chỉ được sử dụng cho mục đích ẩm thực.
Loài này phân bố rộng, từ Ấn Độ, Nhật Bản và bán đảo Triều Tiên về phía nam đến Philippines và Indonesia, chúng có thể khai thác các môi trường sống do con người tạo ra như ruộng lúa và không có khả năng bị đe dọa tuyệt chủng trong ngắn hạn. Loài thực vật này được xếp vào loại ‘Ít được quan tâm nhất’ trong Danh sách Đỏ các loài bị đe dọa của IUCN (2011).
Thành phần chính
Trong lá chứa khoảng 0,1% tinh dầu, có thành phần chính là limonene. Trong số các hợp chất khác được xác định là nước, protid, glucid, cenluloza, tro, vitamin B, vitamin C, caroten, aldehyd perillaldehyde và một xeton monoterpenoid bất thường, cis -4-caranone. Đặc biệt là chất flavonid và coumarie có trong Ngò Om có tác dụng kháng khuẩn và kháng viêm.
Cây chứa 0,1% tinh dầu, tecpen ‘DELTA’-limonene và’ DELTA’-perillaldehyde là những thành phần quan trọng. Các hoạt động diệt khuẩn của tinh dầu này đối với Bacillus subtilis, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa và Staphylococcus aureus cũng tương tự như hoạt động của streptomycin và chloramphenicol. Tuy nhiên, các hoạt động của tinh dầu chống lại Aspergillus niger, Candida albicans và Rhizopus oryzae, được đánh giá là rõ ràng hơn so với hoạt tính của griseofulvin.
Tác dụng Dược lý của Ngò Om
Hoạt tính chống sưng: Ngò Om có công dụng chống sưng đau và hoạt tính này đã được chứng minh qua nghiên cứu ở đại học Mahidol của Thái Lan.
Hoạt tính chống oxy hóa: hoạt tính này được công nhận nhờ nghiên cứu kết hợp giữa hai đại học danh tiếng là Đại học Y Dược Toyama (Nhật) và Đại học Mahidol University, Bangkok (Thái Lan). Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các tinh dầu của L.aromatica và methanol có khả năng loại trừ các gốc NO, gốc tự do và ngăn cản các phản ứng per-oxy hóa lipid.
Hoạt tính kháng khuẩn: thành phần flavonoid của Ngò Om có khả năng diệt khuẩn, đặc biệt là đối với những loại vi khuẩn như Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis, Salmonella typhimurium và E.coli. Hoạt tính kháng khuẩn của Ngò Om có thể được ứng dụng vào trong quá trình sát trùng đường tiểu và đường ruột.
Hoạt tính diệt tế bào ung thư: ở chuột, tế bào gây ung thư Ehrlich và Dalton lymphoma đã bị tiêu diệt bởi thành phần nevadensin có trong ngò om. Tại nồng độ 75mcg/ml, hoạt tính diệt tế bào ung thư lên đến 100%.
Công dụng của ngò om
Ngò Om được sử dụng để làm gia vị cho các món ăn là chủ yếu.
Ngò Om được dùng làm thuốc: Lá có tác dụng chống co thắt, khai vị, tẩy uế, lợi tiểu, long đờm, hạ sốt và làm dịu da. Thuốc sắc được dùng trong điều trị sốt, sỏi trong thận, đái ra máu, thúc đẩy cảm giác thèm ăn và làm sạch chất nhầy trong ống phế quản. Ăn thực vật được cho là làm dịu dạ dày sau khi ăn sầu riêng (Durio zibethinus). Nhựa của lá được sử dụng để làm sạch vết thương và vết loét ở chân. Nó được coi là một phương pháp điều trị khá mạnh.
Ngò Om giúp cải thiện bệnh sỏi thận: Ngoài công dụng làm gia vị nấu canh cá, canh chua ở các tỉnh phía Nam nước ta thì Ngò Om còn được sử dụng chữa sỏi thận. Để thực hiện phương pháp này bạn cần chuẩn bị một nắm Ngò Om sạch. Đầu tiên bạn giã nhỏ Ngò Om hoặc xay thành nước. Sau đó cho một ít muối trắng (muối biển) vào nước Ngò Om và uống mỗi ngày 2 lần. Bạn nên kiên trì thực hiện phương pháp này trong khoảng 1 tuần để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Trị sỏi mật: đầu tiên bạn giã nhuyễn 100g rau ngổ tươi giã nhuyễn, rồi thêm 1 muỗng nước mật ong. Bạn nên uống vào buổi sáng khi đói và nên duy trì liên tục từ 10 đến 15 ngày.
Trị đái dầm: bạn sao vàng hỗn hợp gồm 10g rễ cỏ tranh, 20g rau ngò om, 20 mùi tàu, 10g cỏ bút tháp và tẩm rượu. Mỗi ngày bạn nên uống 2 lần.
Trị ban đỏ: bạn rửa sạch, thái nhỏ rồi sắc uống hỗn hợp 20g rau ngổ, 20g dây vác tía, 10g đọt tre mỡ và 10g măng sậy.
Trị ho và sổ mũi: mỗi ngày bạn rửa sạch 15 đến 30g rau Ngò Om và sắc kỹ lấy nước để uống.
Lưu ý: trong khi sử dụng các bài thuốc này bạn nên kiêng cam, quýt, hải sản và mãng cầu ta. Thay vào đó bạn nên ăn lựu, mãng cầu xiêm, saboche và hồng chín.
Cách trồng cây ngò om
Do phụ thuộc vào nhiệt độ cao và độ ẩm không khí cao, trồng Ngò Om ở vùng nhiệt đới sẽ thuận lợi hơn. Cây mọc cao, tăng trưởng mạnh mẽ và tốt nhất khi được sử dụng làm cây nền. Nếu được đặt trong nước, chúng sẽ phát triển rễ trong vòng một hoặc hai tuần; trong khi chờ đợi, chúng phải được bao phủ bởi một túi nhựa hoặc tương tự để cung cấp cho chúng đủ độ ẩm không khí. Trong giai đoạn này, ánh nắng trực tiếp sẽ làm chết cây, vì vậy hãy đặt chúng ở nơi có bóng râm nhưng không tối.
Khi đã hình thành đủ rễ, trồng các thân cây vào một thùng cao, trong suốt, đổ đầy đất để che gần hết rễ. Hỗn hợp đất thông thường cộng với các hạt nhỏ, xốp của đất sét nung là hoàn hảo. Giữ ấm và ẩm cho cây. Sau một vài ngày, chúng sẽ hấp thu ánh sáng mặt trời một cách mạnh mẽ hơn.
Video chia sẻ cách trồng Ngò om:
Để khuyến khích các chồi bên hình thành và cây có thể trở nên rất rậm rạp thì bạn nên thường xuyên cắt tỉa. Nó rất bền khi được trồng với mật độ dày và có thể được cắt tỉa trong nhiều tháng mà không cần trồng lại (các phần đáy không dễ bị chết đi và sẽ nảy chồi mới khi cây bị cắt tỉa). Ngò Om có thể chịu được một lượng bóng mờ nhất định mà không có vấn đề gì.
Các yếu tố để thành công:
- Đủ ánh sáng (trung bình trở đi).
- Tránh các thông số nước khắc nghiệt.
- Bón phân cơ bản.
- Làm thế nào để Ngò Om đỏ hơn:
- Ánh sáng mạnh hơn (giá trị PAR cao hơn).
- Quang phổ ánh sáng đỏ / xanh lam mạnh hơn.
- Nitrat thấp làm cho mặt trên của lá trở nên đỏ hơn đáng kể.
- Lấy giống có màu đỏ hơn.
Ngò Om là một trong những loại cây có màu sắc đỏ hơn khi được cung cấp nitrat. Tuy nhiên,bổ sung làm quá mức, cây sẽ còi cọc. Trong điều kiện nitrat thấp, mặt trên của lá có thể đỏ hơn đáng kể.
Làm thế nào để cắt: Cắt bỏ thân cây ở một khoảng cách thấp hơn chiều cao cuối cùng mà bạn muốn cây phát triển. Khi các chồi mới xuất hiện trên gốc của thân đã cắt, hãy cắt bỏ các chồi ngoại lai không phù hợp với độ dốc của cụm. Theo thời gian, điều này sẽ tạo ra những chùm cây gọn gàng.
Xem thêm:
