Bài viết “4 vị thuốc đặc trị đau đầu do lạnh” của Ths.Bs. Trịnh Văn Cường.
Giới thiệu
Thời tiết thay đổi, miền Bắc không khí lạnh tăng cường, mới hôm qua vẫn mặc áo phông vi vu xe máy, mà hôm nay đã phải áo phao bông kín khắp người. Thời tiết vẫn luôn là đặc sản của miền Bắc, mà miền Nam vẫn mãi chưa từng được cảm nhận cái khí lạnh đó. Mùa đông là mùa của những cái ôm, mùa của những người yêu nhau, mùa của gia đình sum vầy bên bếp củi đỏ lửa.
Mộng mơ là như vậy nhưng mùa đông vẫn có những điều khắc nghiệt của riêng nó. Thay đổi thời tiết, gió lạnh đột ngột, toàn thân quần áo kín mít nhưng vẫn có những khu vực mà chỉ cần hệ thống phòng vệ (vệ khí) sở hở một chút thôi là hàn tà xâm nhập ngay. Hàn tà xâm nhập thì gây ra rất nhiều vấn đề, hôm nay mình sẽ nói về một triệu chứng phổ biến nhất mà ai ai cũng đã từng trải qua, đó là triệu chứng ĐAU ĐẦU. Và có 4 vị thuốc được coi là đặc trị cho triệu chứng đau đầu, và xin lưu ý phải xác định chính xác đó là triệu chứng ĐAU ĐẦU DO HÀN TÀ.
4 vị thuốc Bạch Chỉ – Tế Tân – Cảo Bản – Xuyên Khung
Bạch Chỉ
Mang vị cay tính ấm khu được phong tán được hàn tà, mùi thơm (phương hương) thì thông được khiếu và tiêu được viêm. Là một trong những vị thuốc thông khiếu rất tốt, các chứng đau do xoang, viêm mũi nhức mũi,… dùng bạch chỉ vừa tiêu được viêm, tiêu được mủ lại chỉ được thống. Ngoài ra sở trường của Bạch chỉ là TÁN PHONG HÀN KINH DƯƠNG MINH nên các chứng đau nhức thuộc kinh dương minh thì bạch chỉ lại càng tuyệt vời.
Tế Tân
Có vị cay thì tán, ôn thì thông, hương thơm thì luồn lách, có thể đi được từ biểu vào lý (từ ngoài vào trong), chẳng những tán được hàn tà ở biểu mà còn trừ được hàn tà ở lý, sở trường về chỉ thống (chữa đau). Sở trường của Tế tân là chữa các CHỨNG THỐNG THUỘC KINH THIẾU ÂM. Tính của tế tân rộng hơn bạch chỉ, xu hướng tác động hàn tà cả ở biểu cả ở lý, các chứng ngoại cảm phong hàn gây thiên đầu thống và chính đầu thống (nhức một bên đầu và nhức ở đỉnh đầu) dùng tế tân tác dụng rất tốt.
Cảo Bản
Vị thuốc này có tính rất mạnh mẽ và dữ dội, chủ yếu thiên về đi lên trên, sở trường chữa hay nhất chứng đỉnh đầu đau nhức, đặc biệt do phong hàn. Cảo bản là vị thuốc chỉ có hai tác dụng: tác dụng hay nhất là chữa đau đầu do phong hàn xâm nhập kinh thái dương, tác dụng tán hàn tà nhanh chóng và mạnh mẽ. Tác dụng thứ hai là chữa các chứng tý gây tê đau do phong thấp, tuy nhiên tác dụng này không chuyên biệt, nhiều vị thuốc khác cũng có. Cảo bản TÁN HÀN KINH THÁI DƯƠNG, năng lực so với hai vị kia còn mạnh mẽ hơn. Cảo bản quy vào kinh Thái dương, lại thông với Đốc mạch nên là thuốc đặc trị ngoại cảm phong hàn khiến đỉnh đầu đau nhức.
Trong một số trường hợp đau đầu không phân biệt được rõ hàn tà phạm vào kinh nào (dương minh, thiếu âm hay thái dương) thì bộ ba Tế tân – Bạch chỉ – Cảo bản sẽ là công thức đảm bảo thành công. Và muốn tăng sức mạnh của dược liệu có thể kết hợp với XUYÊN KHUNG, xuyên khung với tác dụng thượng hành đầu mục, là vị thuốc hàng đầu hoạt huyết ở vùng đầu mặt, đi khắp vùng đầu mặt, từ ngoài vào trong, không đâu không đến.
Xuyên Khung
Như vậy với 4 vị thuốc trên thì có ba vị thuốc đóng vai trò chủ chốt tán hàn tà là Bạch chỉ, Tế tân, Cảo bản còn Xuyên khung đóng vai trò là dẫn thuốc. Công thức thường dùng phổ biến nhất là lấy hai trong ba vị chủ chốt kết hợp với Xuyên khung, trường hợp nặng thì kết hợp cả 4 vị, hoặc một số trường hợp chỉ cần lấy một vị chủ chốt cũng được nếu xác định chính xác hàn tà phạm vào kinh nào. Và đây chính là công thức xuất hiện trong hầu hết các bài thuốc cổ phương trị ngoại cảm đau đầu. Là công thức cắt cơn đau cấp tính, đánh nhanh thắng nhanh, dứt khoát và lạnh lùng.
Liều lượng
Về LIỀU LƯỢNG tế tân có vị cay cay tê tê, cảm giác tê ở đầu lưỡi khi dùng, khi phải hết sức chú ý không được dùng liều quá cao, thường tầm 2g-4g-6g (dưới 10g). Còn Bạch chỉ và Cảo bản có thể dùng liều cao hơn tế tân, khoảng 16g đổ lại. Xuyên khung có thể dùng liều 16-20g.
